دولت، بورس و سه دغدغه - مجله یک کامپیوتر

1 - با عنایت به گستردگی بازار سرمایه و حضور سهامداران کوچک و عظیم در این بازار، دولت موظف است با نظارت مستمر خود از حقوق این گروه عظیم دفاع کند تا گرفتار رفتار سودجویانه احتاقتصادی بعضی سوداگران نشوند؛ همان گونه که در سایر بازار ها هم شهروندان از دولت و دولتمردان به درستی انتظار حضور و نظارت کارآمد و ملزم کردن تولیدنمایندگان به رعایت استاندارد ها را دارند.

جلوگیری از عرضه سهام با ریسک بالا، جلوگیری از کوشش سازمان یافته بعضی فعالان برای ارائه اطلاعات غلط به سهامداران و فریفتن آن ها و به یک کلام جلوگیری از تشدید رفتار سودجویانه در بازار که نتیجه آن متضرر شدن سهامداران خواهد بود، جزء وظایف مسلم دولت است.

2 - بورس و بازار سرمایه به مثابه پیشانی اقتصاد کشور است و با رونق این بازار می توان به تداوم رشد و شکوفایی اقتصاد ملی امیدوارتر شد. ازاین رو، دولت می باید با نظارت بر عملکرد این بازار مهم و تقویت آن، اقتصاد کشور را در راستا بهبود راهنمایی کند.

چنین نظارتی بسیار مهم تر، حساس تر و کارسازتر از نظارت معمول بر بازار کالا های مصرفی و مثلا ملزم کردن تولیدنمایندگان به رعایت استانداردهاست. با عنایت به این نکته مهم، دولت باید کوشش کند بخش بیشتری از شرکت های تولیدی و تجاری کشور شرایط حضور در بورس و عرضه سهام را کسب نمایند و به این ترتیب سهم دارایی های بورسی در کل اقتصاد کشور افزایش یابد. شکل گیری فرابورس در بازار سرمایه کشورمان در سال های گذشته را می توان گامی مثبت در این راستا تلقی کرد.

3 - حوزه سوم به ویژه در اقتصاد امروز کشور ما اهمیتی خاص یافته است. دولت در مقام یک عظیم مالک، سهامدار بنگاه های عظیمی است که باید سهام و مدیریت آن ها را به عموم مردم واگذار نموده و خود به وظایف اصلی خویش در عرصه اجتماع بپردازد. عرضه این سهام در بورس، علاوه بر افزودن به رونق این بازار مهم و تأثیرگذار، درآمدی عظیم را نصیب دولت می نماید که در شرایط تحریم می تواند تأثیری جدی در عملکرد آن داشته باشد.

حال سؤالی که مطرح می گردد، این است که دولت در هریک از این سه حوزه چگونه وارد شده و تا چه میزان موفقیت کسب نموده است؟ یا به بیان دیگر، این سه دغدغه دولت و دولتمردان چه مابازایی در عملکرد دولت در عالم واقع داشته و دارد؟ در حوزه اول، با مروری بر عملکرد سال های گذشته و اتفاق هایی که در بازار سرمایه افتاده، می توان ادعا کرد نقش نظارتی دولت بر عملکرد بازیگران عظیم در این میدان آن چنان نبوده که رضایت سهامداران به ویژه سهامداران خرد را جلب کند.

ساختار بازار سرمایه در کشور ما و نقش مسلط بازیگران عظیم در این بازار، به گونه ای است که نظارت مؤثر بر آن بسیار سخت است. به بیان دقیق تر، در این بازار نیز مثل سایر بازارها، بازیگران کوچک چندان حمایتی نصیبشان نمی گردد و خود باید مشکلاتشان را حل نمایند. در حوزه دوم، عملکرد دولت برای سال های سال چندان رضایت بخش نبوده است.

بهترین شاهد برای این مدعا، سهم اندک دارایی های بورسی نسبت به سایر اشکال دارایی به ویژه املاک و مستغلات است. برای سال های طولانی، ارزش کل دارایی های بورسی کشور در حد ارزش املاک و مستغلات فقط یکی از محلات تهران ارزیابی می شد. علت این کوچک بودن، از یک سو گسترش تقاضای سفته بازانه در بازار مستغلات و بی اعتنایی دولت به این پدیده مخرب بوده و از سوی دیگر توفیق نیافتن بورس در جلب اعتماد شهروندان و در نتیجه ورود اندک نقدینگی به این بازار مهم. به بیان دقیق تر، دولت موفقیت چندانی در رونق بخشیدن به بورس و مبدل کردن آن به قلب تپنده اقتصاد کشور نداشته است.

اما در میدان سوم مسئله بسیار متفاوت است. دولت در چند ماه گذشته با عرضه سهام در بازار و کوشش برای جذب نقدینگی سرگردان، موفقیت چشمگیری در میدان فروش سهام و تأمین نقدینگی مورد احتیاج خود داشته است.

نکته ای که در این میان جلب توجه می نماید، نابرابری درجه موفقیت دولت در این سه میدان است. برخلاف میدان های اول و دوم که دولت توفیقی نسبی داشته و هرگز نتوانسته رضایت کارشناسان و ناظران بی طرف را از نظر شیوه اقدام خود جلب کند و به اصطلاح نمره قبولی بگیرد، در میدان سوم توانسته عملکرد درخشانی داشته باشد.

سؤالی که دولتمردان باید برای آن پاسخ مستدل ارائه نمایند، این است که چرا در دو میدان اول که فقط شهروندان و اقتصاد ملی ذی نفع هستند، چنین نتایج درخشانی کسب نمی گردد، اما در میدان سوم که هدف تأمین منابع اقتصادی دولت است، دستاوردی مطلوب و حتی فراتر از حد انتظار کسب می گردد؟

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما

کشتی کروز: کشتی کروز: سفری لوکس و در عین حال مقرون به صرفه به اقیانوس‌ها